Η εκκλησία δεν αφήνει να ζήσουν οι γυναίκες όμως...

Με αφορμή τα νομοσχέδια που ψηφίστηκαν σε κάποιες πολιτείες της Αμερικής, τα οποία ποινικοποιούν την έκτρωση (χωρίς καμία εξαίρεση για βιασμό, αιμομιξία κλπ.), αλλά και με αφορμή την απαράδεκτη, κατ’εμέ, «γιορτή» του αγέννητου παιδιού που αποφάσισε να θεσπίσει η Ιερά Σύνοδος, αποφάσισα να γράψω το παρόν κείμενο.

Η ιστοσελίδα της εκκλησίας romfea.gr αναφέρει:

Το κίνημα "Αφήστε με να ζήσω" που πήρε και τη σχετική πρωτοβουλία ανακοίνωσε σχετικά: Με αισθήματα χαράς και ευγνωμοσύνης υποδεχθήκαμε την απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, να καθιερωθεί η πρώτη Κυριακή μετά τα Χριστούγεννα ως ημέρα αφιερωμένη στην προστασία της ζωής του Αγέννητου Παιδιού.

Το κίνημά μας, «Αφήστε με να ζήσω», πιστό στο Λόγο του Ευαγγελίου και στην Παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, διακηρύττει την αλήθεια, ότι το αγέννητο παιδί είναι άνθρωπος, εικόνα Θεού, εξ άκρας συλλήψεως και αγωνίζεται για την προστασία της ζωής του χωρίς όρους και προϋποθέσεις.

Το νομικό πλαίσιο εκτρώσεων στην Ελλάδα ορίζει τα εξής:

Αναφορικά με το νομικό πλαίσιο της άμβλωσης στην Ελλάδα, πρέπει να επισημανθεί ότι ρυθμίζεται από το άρθρο 304 του Ποινικού Κώδικα, με βάση το οποίο συνιστά καταρχήν ποινικό αδίκημα. Ωστόσο, επιτρέπεται η έκτρωση (τεχνητή διακοπή της κύησης) μόνο με τη συναίνεση της εγκύου και μόνο από γιατρό μαιευτήρα / γυναικολόγο με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα στις ακόλουθες περιπτώσεις:

- Εντός των πρώτων 12 εβδομάδων της κύησης σε κάθε περίπτωση.

- Εντός των πρώτων 24 εβδομάδων, αν υπάρχουν ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού

- Εντός των πρώτων 19 εβδομάδων, αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί.

- Χωρίς χρονικό περιορισμό, αν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της, βεβαιωμένος από αντίστοιχο ιατρό (στην περίπτωση αυτή ο όρος “έκτρωση” χρησιμοποιείται σε διακοπή που επισυμβαίνει πριν την 24η εβδομάδα). Επίσης σε αυτήν την κατηγορία εμπίπτει και η περίπτωση έκτρωσης εμβρύου με αποδεδειγμένα σοβαρές δυσλειτουργίες.

Αφού ορίσαμε το νομικό πλαίσιο, πάμε να εξετάσουμε το ηθικό μέρος της έκτρωσης, το οποίο κάθε άλλο παρά απλό είναι αλλά θα προσπαθήσω να τοποθετηθώ όσο καλύτερα μπορώ.

Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να θέσουμε είναι το εξής: Τα έμβρυα είναι άτομα;

Η λέξη άτομο, γλωσσικά, έχει μεγάλη σημασία. Δεν μιλάμε για «άνθρωπο». Δεν λέμε «έμβιο ον». Αυτά είναι διαφορετικές κατηγορίες. Έμβια όντα είναι και τα σκυλιά. Τα αγαπάμε και είναι υπέροχα πλάσματα αλλά δεν είναι άτομα. Επίσης, κάποιος μπορεί να είναι άνθρωπος αλλά να μην είναι άτομο. Για παράδειγμα κάποιοι επιστήμονες και φιλόσοφοι θεωρούν ότι το έμβρυο, τις πρώτες δύο εβδομάδες ζωής του που ουσιαστικά είναι μια μάζα κυττάρων χωρίς καμία μορφοποίηση, είναι μεν ανθρώπινο ον αλλά δεν είναι άτομο. Οπότε, τι εννοούμε με τη λέξη «άτομο»; Ως άτομο συνήθως εννοούμε το ον που έχει συγκεκριμένα ηθικά ή/και νομικά δικαιώματα, το πιο σημαντικό εκ των οποίων είναι το δικαίωμα στη ζωή. Δεν μπορούμε να το βλάψουμε ή να το σκοτώσουμε χωρίς (ελλείψει καλύτερης λέξης) καλό/σοβαρό λόγο. Και όλοι καταλαβαίνουμε ότι είμαστε άτομα οπότε έχουμε ένα θεωρητικά καλό κριτήριο για το τι είναι ένα άτομο. Οπότε τι άλλο μπορεί να θεωρηθεί ως άτομο;

Υπάρχουν πολλές θεωρίες επ’αυτού. Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι αν το Χ είναι έμβιο ον και άνθρωπος τότε το Χ είναι άτομο. Αλλά και αυτό αποδεικνύεται προβληματικό. Όπως δηλώνουν κάποια άτομα που μάχονται υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων, η αυτή η θεώρηση αποτελεί σπισισμό (ή ειδισμό). Οπότε θα πρέπει να λάβουμε κι άλλους παράγοντες υπόψη. Ας πάρουμε τον παράγοντα «δυνατότητα». Αν πούμε, για παράδειγμα, ότι για να είσαι άτομο πρέπει να έχει τη Χ δυνατότητα και μετά να ορίσουμε τι είναι αυτό το Χ. Ως Χ θα μπορούσαμε να ορίσουμε τη δυνατότητα σκέψης, τη δυνατότητα να έχει συνειδητοποιημένες σκέψεις για το μέλλον, τη δυνατότητα να νιώσει πόνο κλπ. Οπότε μιλάμε για την εξέλιξη της «ταυτότητας» και της προσωπικότητας κάποιου ή απλά το ότι ζει και αναπνέει; Κάποιοι πιστεύουν ότι τα κριτήρια είναι (και θα έπρεπε να είναι) πολύ απλά, άλλοι πιστεύουν ότι ζήτημα είναι πολύπλοκο και πολυεπίπεδο. Και μετά προκύπτουν και άλλα ερωτήματα όπως το τι συμβαίνει όταν αυτά που ορίζουμε σαν άτομα κι έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν τη δυνατότητα Χ ή που είχαν τη δυνατότητα Χ αλλά την απώλεσαν;

Για παράδειγμα: Ένα έμβρυο, στις δύο πρώτες βδομάδες, δεν έχει τη δυνατότητα σκέψης, τη δυνατότητα να έχει συνειδητοποιημένες σκέψεις για το μέλλον, τη δυνατότητα να νιώσει πόνο κλπ. Αυτό είναι επιστημονικό δεδομένο. Όμως, έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει αυτές τις δυνατότητες. Και το ερώτημα είναι το εξής: Φτάνει αυτό για να το ορίσουμε ως άτομο; Το υδρογόνο και το οξυγόνο όταν συνδέονται έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν νερό. Αυτό σημαίνει ότι από μόνα τους είναι νερό; Έχουν τις μεταφυσικές ιδιότητες του νερού; Ή μήπως περιμένουμε μια πιο «σίγουρη» δυνατότητα, κάτι που στη φυσική πορεία του θα γίνει κάτι;

Επανέρχομαι στο παραπάνω παράδειγμα. Τι γίνεται όταν αυτά που ορίζουμε σαν άτομα χάνουν τη δυνατότητα Χ που είχαν; Σίγουρα είναι άνθρωποι. Αλλά αν ορίζουμε ως δυνατότητα Χ τη δυνατότητα να έχει συνειδητοποιημένες σκέψεις για το μέλλον, τη δυνατότητα να νιώσει πόνο κλπ. και δεν την έχουν πια, πχ ένας άνθρωπος που μένει φυτό χωρίς ελπίδα να επανέλθει και οι γιατροί λένε στους συγγενείς ότι πρέπει να σταματήσουν την τεχνητή υποστήριξη, τότε οι οντότητες αυτές τι γίνονται και ως τι ορίζονται; Σταματάνε να ορίζονται ως άτομα;

Με όλα τα παραπάνω μπορούμε να πούμε με σιγουριά πως ο ορισμός του ατόμου δεν είναι εύκολο πράγμα. Και ακόμα και αν καταφέρουμε να καταλήξουμε σε έναν σαφή ορισμό που καλύπτει όλες τις περιπτώσεις, πάλι δε σημαίνει ότι έχουμε λύσει και το ηθικό πρόβλημα της έκτρωσης.

Ακόμα και αν θεωρούμε ότι το έμβρυο είναι άτομο, δεν σημαίνει ότι πρέπει χωρίς δεύτερη σκέψη να είμαστε ενάντια στην έκτρωση. Γιατί; Γιατί υπάρχει ήδη μια ολοκληρωμένη ζωή, ένας άνθρωπος, ένα άτομο που πρώτο έχει δικαίωμα στη ζωή έναντι στο δικαίωμα του εμβρύου που είναι εν δυνάμει ζωή, εν δυνάμει άνθρωπος. Ναι, η έκτρωση θα προκαλέσει το θάνατο ενός ατόμου αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι λάθος διότι η γυναίκα που το κυοφορεί έχει δικαίωμα να διακόψει την κύηση, ακόμα και με αυτή τη συνέπεια.

Η Judith Jarvis Thomson, φιλόσοφος, έθεσε το εξής ερώτημα:

Σκεφτείτε ότι ένα βράδυ μεθάτε ενώ είστε έξω. Λιποθυμάτε και όταν ξυπνάτε είστε σε ένα νοσοκομειακό κρεβάτι και χρησιμοποιείστε ως μηχάνημα αιμοκάθαρσης για το διασημότερο βιολονίστα (ηθοποιό, πολιτικό κλπ.) στον κόσμο. Κανένας δεν αμφιβάλει πως είναι άτομο. Δεν είναι απλά ένα άτομο, είναι ένα φοβερό άτομο παγκοσμίου φήμης. Παρόλα αυτά, δεν έχετε το δικαίωμα να αποσυνδέσετε τον εαυτό σας από αυτό το άτομο, ακόμα και αν αυτή η πράξη προκαλέσει το θάνατό του; Αν απαντήσατε «ναι», τότε πιστεύετε πως παρόλο που το ον αυτό είναι άτομο, έχετε το δικαίωμα να προκαλέσετε το θάνατό του, έχετε το δικαίωμα να τον αποσυνδέσετε από εσάς. Η ίδια αναλογία ισχύει για την εν δυνάμει μητέρα να «αποσυνδέσει» τον εαυτό της από το έμβρυο που ορίζουμε σαν άτομο.

Σίγουρα θα υπάρξουν άτομα που θα πουν ότι το παράδειγμα είναι ατυχές επειδή κάποιος μπορεί έπεσε θύμα ναρκωτικής ουσίας στο ποτό, ότι το απήγαγαν κλπ. Μπορούμε όμως να πούμε το ίδιο για τις γυναίκες που έμειναν έγκυες απλά επειδή δεν πήραν προφυλάξεις και το ίδιο για γυναίκες που βιάστηκαν ή ήταν αναίσθητες κλπ.; Προφανώς όχι. Αλλά το μόνο που αποδεικνύει αυτή η αντίδραση είναι η πολυπλοκότητα του θέματος σε σχέση με το πόσο εύκολα διατείνεται πολύς κόσμος και φωνάζει χωρίς να έχει σκεφτεί πολύ βασικές έννοιες.

Πάμε τώρα στο δικαίωμα της εν δυνάμει μητέρας στο σώμα της…

Συμβιωτική λέγεται μία σχέση κατά την οποία ο ξενιστής, συναινεί και δεν βλάπτεται από το να μοιράζεται το σώμα του με έναν άλλον οργανισμό. Όταν όμως, ο ξενιστής δεν συναινεί να μοιράζεται το σώμα του, τότε η σχέση αυτή είναι παρασιτική. Όσο και αν σοκάρει αυτή η τοποθέτηση (ανεπιθύμητο έμβρυο = παράσιτο), δεν απέχει ούτε ένα χιλιοστό από την πραγματικότητα.

Το δικαίωμα ενός ανθρώπου, μιας γυναίκας, να διαχειρίζεται όπως ο ίδιος επιθυμεί το σώμα του, είναι υπέρτατο, δεν έχει κανένα νόημα να νομοθετούμε πάνω στα άλλα ανθρώπινα δικαιώματα, εάν αυτό το δικαίωμα, το στοιχειωδέστερο όλων, δεν είναι απόλυτα εξασφαλισμένο και σεβαστό. Άρα, κάθε ιδεοληψία που αντιστρατεύεται και περιορίζει αυτήν την ελευθερία, όσο «ρομαντική», «ευλαβική» ή «ιερή» και αν παρουσιάζεται στις προθέσεις της, είναι στην ουσία της απάνθρωπη. Κατά προέκταση, κάθε νομοθεσία που υπαγορεύεται από τέτοιες ιδεοληψίες, είναι στην ουσία της απάνθρωπη, μισογύνικη και κακοποιητική. Είναι βασανιστήριο.

Το αν μία γυναίκα θα διακόψει ή θα συνεχίσει την κύησή της, είναι αποκλειστικά δική της απόφαση και δεν πέφτει κανένας λόγος στους τρίτους, ούτε στην Πολιτεία, ούτε στην κοινωνία, ούτε καν στον σύντροφό της. Το να υπερασπίζονται αρκετοί τα δικαιώματα του εμβρύου, που είναι μία ασχημάτιστη, άνους και σε απόλυτη εξάρτηση για την επιτέλεση των βιολογικών της λειτουργιών οντότητα, έναντι των δικαιωμάτων της γυναίκας, είναι παράλογο, κακοποιητικό και ταυτόσημο με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων ενός παράσιτου έναντι ενός ολοκληρωμένου, αυθύπαρκτου, νοήμονος και αυτοτελούς ανθρώπου, που είναι η γυναίκα.

Το ότι ένα έμβρυο είναι δυνάμει άνθρωπος, δεν το καθιστά άνθρωπο. Άνθρωποι γινόμαστε, ακριβώς την στιγμή που βγαίνουμε από την κοιλιά της μητέρας μας, παίρνουμε μόνοι μας την πρώτη μας ανάσα και μας κόβουν τον ομφάλιο λώρο, άρα εκείνη την στιγμή, που κόβεται, οριστικά και αμετάκλητα, η συμβιωτική μας σχέση με την μητέρα. Και τότε ακριβώς, αποκτούμε και δικαιώματα, γιατί τότε, αν και απόλυτα εύθραυστοι και εξαρτημένοι ακόμη από την φροντίδα των ενηλίκων, είμαστε για πρώτη φορά αυθύπαρκτοι.

Τα ίδια ακριβώς ισχύουν για όσους υπερασπίζονται τα δικαιώματα του εν δυνάμει πατέρα. Δεν είναι πατέρας, Θα γίνει πατέρας αν/όταν το έμβρυο γεννηθεί και ο ίδιος αποφασίσει συνειδητά, ότι θέλει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής του, να το προστατεύει, να το φροντίζει, να του παρέχει, να το διδάσκει και να το αγαπά. Μέχρι και την ώρα της γέννησής του ωστόσο, δεν είναι τίποτα άλλο από δωρητής σπέρματος και αν ο ίδιος συνειδητά συμπαρίσταται και βοηθά την εγκυμονούσα γυναίκα σε αυτήν την τόσο δύσκολη και εύθραυστη περίοδο της ζωής της, τότε, είναι και κάτι πολύ παραπάνω, είναι ένας καλός σύντροφος για την γυναίκα, αλλά ως εκεί, πατέρας ακόμη δεν είναι και άρα δικαιώματα δεν έχει.

Η απόφαση μιας γυναίκας να ολοκληρώσει ή να τερματίσει την κύηση είναι δική της και μόνο δική της και αντίστοιχα η απόφαση του ανδρός να είναι ή να μην είναι μέρος όλου αυτού, είναι επίσης καθαρά δική του. Και στην ευτυχή εκείνη περίπτωση που είναι ένας έντιμος άνδρας, θα τηρήσει από την αρχή έως το τέλος και απαρέγκλιτα την απόφαση που ο ίδιος έλαβε, να συνεπικουρήσει ή όχι την γυναίκα στο να φέρει εις πέρας την όποια απόφασή της,

Η έκτρωση, δεν είναι μέθοδος αντισύλληψης, είναι μία επώδυνη, επικίνδυνη και εξαιρετικά ψυχοφθόρα καταστολή στην οποία καταφεύγει η γυναίκα, όταν η πρόληψη έχει αποτύχει. Και ως καταστολή ούσα, ακόμη και δικαιωματική, δεν αποφασίζεται με ελαφρά την καρδία.

Και πώς μπορούμε να μειώσουμε το φαινόμενο των αυξημένων εκτρώσεων;

Πολύς κόσμος, (συνήθως αλλά όχι πάντα) άτομα που πρόσκεινται σε συντηρητικές ιδεολογίες ή/και θρησκείες διδάσκουν ότι η αποχή είναι η καλύτερη αντισύλληψη. Βλέπουμε όμως ότι, ειδικά στην εποχή μας, τα παιδιά έχουν ένα σωρό προσλαμβάνουσες, ειδικά μέσω διαδικτύου και ΜΜΕ. Το να διδάσκουμε στα παιδιά αποχή χωρίς καμία περαιτέρω εξήγηση ή, ακόμα χειρότερα, με φόβο και απειλή δεν πρόκειται να επιτύχουμε τίποτα.

Όλη η σύγχρονη παιδαγωγική επιστήμη έχει ασχοληθεί, μεταξύ άλλων, και με τη σεξουαλική αγωγή από μικρή ηλικία. Πηγές υπάρχουν σε όλο το διαδίκτυο και θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται και από γονείς αλλά και στα σχολεία, από ειδικευμένο προσωπικό.

Ας πάρουμε για παράδειγμα τον κανόνα των εσώρουχων που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Αφού καταλαβαίνουμε την ανάγκη για την προστασία του παιδιού ενάντια σε κακοποίηση, τότε δεν είναι σωστό να μπορούμε να προλάβουμε και τυχόν τραυματικές εμπειρίες σε προσωπικό σωματικό ή/και ψυχολογικό επίπεδο;

Για να μην μακρηγορώ όμως. Τη σεξουαλική αγωγή θα την αναπτύξω σε επόμενη ανάρτηση.

Αυτό που θα ήθελα να κρατήσεις, αγαπημένε/η αναγνώστη/ρια είναι πως η έκτρωση είναι μεν η έσχατη λύση, αλλά το ότι είναι έσχατη, δεν αλλάζει το γεγονός ότι είναι υπέρτατο δικαίωμά μας να καταφύγουμε σε αυτήν. Άρα οφείλει να είναι αναφαίρετο και η άρνηση αυτού του δικαιώματος, συνιστά κακοποίηση, ευτελισμό και βασανισμό του σώματος, της ψυχής και της αξιοπρέπειάς μας. Η κίνηση της εκκλησίας να δημιουργήσει μια τέτοια «γιορτή» λοιπόν το μόνο που κάνει είναι, για μία ακόμα φορά, να υπονομεύει το δικαίωμα αυτό και, κατ’επέκταση, την ύπαρξη κάθε γυναίκας και να διαιωνίζει τα πατριαρχικά πρότυπα με τα οποία έχουμε μεγαλώσει αλλά και τους αγώνες του φεμινισμού για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.

Εις το επανιδείν λοιπόν…